ผู้ป่วย “โรคไต” กับอาหารที่ควรรับประทานและไม่ควรรับประทาน การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์เป็นอีกหนึ่งทางเลือกจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคต่างๆ โดยเฉพาะในผู้ที่มีโรคประจำตัวยิ่งต้องดูแลใส่ใจเรื่องพฤติกรรมการรับประทานอาหารเป็นพิเศษ ในแต่ละวันควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และระมัดระวังในการเลือกชนิดอาหาร ก่อนที่เราจะไปรู้จักอาหารทั้ง 5 อย่าง ไปเรียนร็โรคไตกันก่อนดีกว่า ว่าอาการเป็นอย่างไร แต่ไตทำหน้าที่อะไรบ้าง

ผู้ป่วย “โรคไต” กับอาหารที่ควรรับประทานและไม่ควรรับประทาน

โรคไต (Kidney disease)

โรคไต เกิดจาก ความผิดปกติของไตที่ไม่สามารถกำจัดของเสียออกจากร่างกายได้ โดยปกติทั่วไปไตมีหน้าที่คัดกรองสารอาหารต่าง ๆ ภายในเลือดและกำจัดของเสียจากเลือดและน้ำส่วนเกินออกมาในรูปแบบปัสสาวะ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน เหนื่อยล้า อ่อนเพลีย ปัสสาวะได้น้อยลง เป็นต้น

ไตมี 2 ข้าง   อยู่บริเวณด้านหลัง  ใต้ชายโครง  บริเวณบั้นเอว    มีรูปร่างคล้ายถั่วเหลือง    ยาวประมาณ 12เซนติเมตร ไต ประกอบด้วยหลอดเลือดฝอยมากมาย เรียกว่า “หน่วยไต” (Nephron) โดยหน่วยไตจะลดจำนวน  และเสื่อมสภาพตามอายุไข

ไตทำหน้าที่อะไร ?

1. กำจัดของเสีย
2. ดูดซึม  และเก็บสารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย
3. รักษาสมดุลน้ำของร่างกาย
4. รักษาสมดุลเกลือแร่ของร่างกาย
5. รักษาสมดุลกรดด่างของร่างกาย
6. ควบคุมความดันโลหิต
7. สร้างฮอร์โมน
8. กำจัดของเสีย  ได้แก่ ยูเรีย ครีเอดินิน
9. เมื่อร่างกายได้รับสารอาหาร   จะย่อยสลาย นำส่วนที่เป็นประโยชน์ไปใช้   และปล่อยของเสียออกสู่กระแสเลือด   ผ่านมายังไต   และถูกขับออกมากับปัสสาวะ
10. ขับยา   และสารแปลกปลอมอื่น ๆ
11. ดูดซึม  และเก็บสารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายไว้
12. สารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย จะถูกดูดกลับโดยเซลล์ของหน่วยไตเช่น  น้ำ  ฟอสเฟด   โปรตีน

ขอแนะนำ 8 ร้านทองดัง น่าซื้อปี 2020 ช่วงนี้กระแสการซื้อทองนั้นถือว่ามาแรงมาก ๆ เลยค่ะ เพราะไม่ว่าใครต่างก็ต้องการซื้อทองเอาไว้เก็งกำไรกันทั้งนั้น เนื่องจากช่วงที่ผ่านมาราคาทองคำนั้นพุ่งสูงในรอบบหลาย 10 ปี ซึ่งถือว่าสูงสุดที่มีการซื้อขายมาเลยทีเดียว

• รักษาสมดุลน้ำของร่างกาย
• ถ้าน้ำมีมากเกินความต้องการของร่างกาย   ไตจะทำหน้าที่ขับน้ำออกมาทางปัสสาวะ
• ถ้าอยู่ในภาวะขาดน้ำ  ไตจะพยายามสงวนน้ำไว้ให้ร่างกาย   ปัสสาวะจะมีปริมาณน้อยและเข้มข้น
• รักษาสมดุลเกลือแร่ของร่างกาย
  • ไตที่ปกติจะขับเกลือส่วนเกินได้เสมอ   แม้จะรับประทานรสเค็มจัด
  • แต่ถ้าเสื่อมสมรรถภาพ   ผู้ป่วยจะมีอาการบวมถ้ารับประทานเกลือมากเกินไป
• รักษาสมดุลกรดด่างของร่างกาย
• ร่างกายจะผลิตกรดทุกวัน จากการเผาผลาญอาหารโปรตีน
• ถ้าไตทำหน้าที่ปกติ   จะไม่มีกรดคั่ง   
• ถ้าไตเสื่อมสมรรถภาพ   ร่างกายจะมีปัสสาวะเป็นกรด         
• ควบคุมความดันโลหิต
  • ความดันโลหิตสูง   เกิดจากความผิดปกติในการควบคุมสมดุลน้ำ  และเกลือ  รวมถึงสารบางชนิด
  • ผู้ป่วยโรคไต  จึงมักมีความดันโลหิตสูง   เพราะไตถูกกระตุ้นให้สร้างสารที่ทำให้ความดันสูง
  • ถ้าความดันโลหิตสูงมาก   ทำให้หัวใจทำงานหนัก  หรืออาจเกิดโรคหลอดเลือดสมองตีบ  หรือแตก  เป็นอัมพฤกษ์  และอัมพาตได้
• สร้างฮอร์โมน
• ไต ปกติสามารถสร้างฮอร์โมนได้หลายชนิด
• ถ้าเป็นโรคไต   การสร้างฮอร์โมนจะบกพร่องไป

วันนี้เราได้นำ 5 อาหารสำหรับผู้ป่วยโรคไต มาฝากกันค่ะ รวมถึงอาหารที่ผู้ป่วยโรคไตต้องระมัดระวังเป็นพิเศษเพื่อไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนหรือมีอาการแย่ลงกว่าเดิม

อาหารสำหรับผู้ป่วยโรคไต

การรับประทานอาหารที่ถูกต้องและเหมาะสมอาจเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่จะช่วยชะลอความเสื่อมของไตได้ นอกจากนี้คุณควรปรึกษาแพทย์และนักโภชนาการเพื่อรับคำแนะนำในการรับประทานอาหารที่เหมาะสมกับโรค เช่น การจำกัดปริมาณฟอสฟอรัสและแคลเซียม ลดการบริโภคโพแทสเซียม เป็นต้น

การเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อไต อาจช่วยให้ไตทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น และช่วยชะลอและลดความเสื่อมของไต ซึ่งอาหารที่มีประโยชน์ต่อไต มีดังต่อไปนี้

1. ปลากะพงขาว

ความดันโลหิตสูงเป็นปัจจัยเสี่ยงของโรคไต การรับประทานปลาที่มีกรดไขมันโอเมก้า 3 จะช่วยลดระดับไขมันในเลือดและควบคุมความดันโลหิต แต่ไม่ควรรับประทานมากจนเกินไปเพื่อรักษาระดับฟอสฟอรัสในร่างกาย

ปลากะพงขาวสุก ปริมาณ 85 กรัม ประกอบด้วย

• โซเดียม 74 มิลลิกรัม
• โพแทสเซียม 279 มิลลิกรัม
• ฟอสฟอรัส 211 มิลลิกรัม
• องุ่นแดง

นอกจากรสชาติที่อร่อย หวาน ขององุ่นแดงแล้ว ยังอุดมด้วยคุณค่าทางโภชนาการ มีวิตามินซีและสารต้านอนุมูลอิสระ ที่เรียกว่า สารฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยลดการอักเสบ และยังมีประโยชน์ต่อการบำรุงสุขภาพหัวใจ

องุ่นแดง ปริมาณ 75 กรัม ประกอบด้วย

• โซเดียม 1.5 มิลลิกรัม
• โพแทสเซียม 144 มิลลิกรัม
• ฟอสฟอรัส 15 มิลลิกรัม
• ไข่ขาว

ถึงแม้ว่าไข่แดงจะอุดมด้วยคุณค่าทางโภชนาการมากกว่าไข่ขาว แต่ไข่แดงมีปริมาณฟอสฟอรัสสูงกว่า การเลือกรับประทานไข่ขาวจึงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมกว่า ไข่ขาวอุดมไปด้วยโปรตีนซึ่งมีประโยชน์อย่างมากต่อการบำรุงไต โดยเฉพาะในผู้ที่ได้รับการรักษาด้วยการฟอกไต ซึ่งมีความต้องการสารอาหารประเภทโปรตีน

ไข่ขาว 2 ฟองใหญ่ ปริมาณ 66 กรัม ประกอบด้วย

• โซเดียม 110 มิลลิกรัม
• โพแทสเซียม 108 มิลลิกรัม
• ฟอสฟอรัส 10 มิลลิกรัม
• กระเทียม

ผู้ที่เป็นโรคไตจำเป็นต้องจำกัดปริมาณโซเดียมเพื่อไม่ให้ไตทำงานหนัก การรับประทานกระเทียมจึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยเพิ่มรสชาติอาหารแทนเกลือหรือน้ำปลา นอกจากนี้กระเทียมยังอุดมด้วยวิตามินซี และวิตามินบี 6 ซึ่งมีสารประกอบที่เรียกว่า กำมะถัน มีคุณสมบัติในการต้านการอักเสบ

กระเทียม 3 กลีบ 9 กรัม ประกอบด้วย

• โซเดียม 1.5 มิลลิกรัม
• โพแทสเซียม 36 มิลลิกรัม
• ฟอสฟอรัส 14 มิลลิกรัม
• น้ำมันมะกอก

น้ำมันมะกอกเป็นอีกหนึ่งตัวเลือกที่ดีต่อสุขภาพในการนำมาปรุงอาหารสำหรับผู้ป่วยโรคไต เพราะ น้ำมันมะกอกมีไขมันอิ่มตัวเชิงเดียว ที่เรียกว่า กรดโอเลอิก (Oleic acid) ซึ่งมีคุณสมบัติต้านการอักเสบ

น้ำมันมะกอก 1 ช้อนโต๊ะ ปริมาณ 13.5 กรัม ประกอบด้วย

• โซเดียม 0.3 มิลลิกรัม
• โพแทสเซียม 0.1 มิลลิกรัม
• ฟอสฟอรัส 0 มิลลิกรัม

อาหารที่ควรหลีกเลี่ยงสำหรับผู้ป่วยโรคไต มีดังนี้

1. อาหารที่มีปริมาณฟอสฟอรัส และแคลเซียมสูง

การรับประทานอาหารที่มีปริมาณฟอสฟอรัสสูง อาจทำให้ไตเสื่อมสภาพได้ไวยิ่งขึ้น เช่น

• ผลิตภัณฑ์ประเภทนม
• พืชตระกูลถั่ว ธัญพืช
• เนื้อสัตว์ตระกูลสัตว์ปีกและปลา

• อาหารที่มีปริมาณด้วยโพแทสเซียมสูง

ถึงแม้ว่าโพแทสเซียมจะมีส่วนช่วยบำรุงระบบประสาทและกล้ามเนื้อ หากคุณเป็นโรคไตการบริโภคอาหารที่มีปริมาณโพแทสเซียมสูงอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนนำไปสู่โรคหัวใจได้ เช่น

• มะเขือเทศ
• แครอทดิบ
• ตระกูลผักใบเขียว (ยกเว้นผักคะน้า)
• แตงโม

อย่างไรก็ตามแม้ว่าโดยทั่วไปแล้วอาหารบางชนิดจะช่วยบำรุงไตให้แข็งแรง แต่ก็ไม่ได้เหมาะกับผู้ที่เป็นโรคไตทั้งหมด ดังนั้นคุณควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับคำแนะนำที่ถูกต้อง 

อ่านบทความเพิ่มเติม ได้ที่ : หนังใหม่ปี 2020 ที่คุณต้องห้ามพลาด